Stolica Kostaryki i regionu turystycznego o tej samej nazwie – San Jose – jest bardzo młodym miastem, którego właściwa historia sięga zaledwie I połowy XIX wieku. Próżno je porównywać ze starymi europejskimi stolicami, niemniej ma swój indywidualny urok i uznawane jest za najpiękniejsze miasto Ameryki Środkowej. San Jose powstało z niewielkiej osady i główny rozwój zawdzięcza eksportowi kawy. Początek XX wieku przyniósł rozbudowę miasta, w którym wybudowano lotnisko, szkoły, banki, place, parki, hotele i imponujące gmachy użyteczności publicznej, a turyści zaczęli ulegać urokom tej części Ameryki.

Miasto San Jose położone jest w sercu Kostaryki, w odległości około 100 km od wybrzeża Pacyfiku i 150 km od wybrzeża karaibskiego, na wysokości ponad 1100 m n.p.m. Geograficznie miasto rozkłada się w kotlinie określanej Mesetą Centralną, a turystycznie region San Jose otoczony jest przez inne prowincje: Puntarenas, Limon, Cartago, Heredia i Alajuela. W stolicy, która jest ważnym węzłem komunikacyjnym, mieszka ponad 300 tys. osób.

Obecnie stolica regionu i kraju – San Jose, sprawia wrażenie zatłoczonej i gwarnej miejscowości, chociaż nie brakuje zakątków, w których można odpocząć i nabrać sił na dalsze zwiedzanie. W sumie w stolicy znajduje się 11 dzielnic, z których najstarsza Amon została zaprojektowana jeszcze w wieku XIX i tam znajduje się najwięcej zabytkowych budynków w stylu wiktoriańskim i eklektycznym. Zwiedzanie warto zacząć od porannej kawy wypitej w przytulnej kawiarni mieszczącej się gmachu pięknego Teatru Narodowego, uchodzącego za chlubę miasta. Przy okazji warto pochylić się nad mapą i zapamiętać, że ulice zwane „avenidas” biegną ze wschodu na zachód, a „calles” z północy na południe. Po dawce dobrej kofeiny można zabrać się za zwiedzanie serca miasta, czyli Plaza de la Cultura, gdzie najczęściej zbierają się turyści, uliczni artyści, handlarze i malarze. Ulice w centrum są zatłoczone i pełne najróżniejszych sklepów rozmieszczonych w chaotyczny sposób. Przy głównym placu mieści się najciekawsze muzeum w mieście – Muzeum Złota, prezentujące imponującą kolekcję prekolumbijskich artefaktów związanych z kulturą kraju i nie tylko, a także wiele innych ciekawych budowli, które warto oglądnąć z zewnątrz.

Spacer po mieście można przerwać wizytą w przyjemnym miejscu, jakim jest Parque Central, by przy odrobinie szczęścia trafić na koncert pod gołym niebem. Nieopodal znajduje się interesująca i ogromna katedra Metropolitana, po obejrzeniu której warto podążyć w kierunku największego targowiska w mieście – Mercado Central. Można tam znaleźć przysłowiowe „wszystko”, więc nie zaszkodzi rozglądnąć się za pamiątkową drobnostką w plątaninie stoisk i barów serwujących najróżniejsze przekąski. Małym dzieciom należy się wizyta w Museo de Ninos, które w przystępny i multimedialny sposób prezentuje historię Kostaryki i dorosłym nakreśla jak przed laty wyglądało życie w tym ciekawym kraju. Panorama miasta najlepiej prezentuje się z budynku Museo de Jade, zwiedzając który przy okazji można rzucić okiem na rzeźby pochodzące z czasów przed-hiszpańskich. Z ciekawszych obiektów znajdujących się w mieście można wymienić chociażby Ogród Zoologiczny, Centrum Kulturalne mieszczące się w Krajowej Gorzelni, Muzeum Sztuki Współczesnej prezentujące wystawy malarstwa, rzeźby i fotografii oraz Muzeum Narodowe eksponujące przedmioty z czasów kolonialnych.

Po wyczerpującym spacerze ulgę przyniesie ocieniony drzewami Parque La Sabana, do którego miejscowi przychodzą na piknik, wypoczywać, jeździć na rowerach i uprawiać różne sporty. Ciekawym miejscem godnym odwiedzenia jest Pueblo Antiguo, czyli skansen rekonstruujący starą, kostarykańską wioskę, w której aktorzy naśladują dawnych mieszkańców i wykonują tradycyjne czynności. Warto pamiętać, iż w San Jose rozbudowała się baza noclegowa na przyzwoitym poziomie. Na turystów czekają hotele o różnym standardzie oraz luksusowe kompleksy z własnymi basenami przeznaczone dla wymagających podróżników. W okolicy znajduje się także wiele atrakcji niepozwalających na nudę, jak chociażby wulkany w Rain Forest Aerial Tram, plantacje kawy czy spływy kajakowe. San Jose nabiera kolorowych barw wieczorami, kiedy rozświetlają się kolorowe neony, a spragnieni nocnych wrażeń turyści wyruszają w miasto, by oddać się wspaniałej zabawie lub odetchnąć świeżym powietrzem na romantycznym spacerze.

Podczas podróżowania po Kostaryce warto zainteresować się tamtejszą kuchnią, gdyż można się mile zaskoczyć. Większość potraw opartych jest na ryżu, fasoli, wołowinie i kurczaku, chociaż bardzo często pojawiają się potrawy wzbogacone o dużą ilość lokalnych warzyw. Nie są to dania mocno przyprawione i raczej należą do łagodnych w smaku. Dieta korsykańska jest stosunkowo prosta, niskotłuszczowa, bogata w węglowodany i proteiny. Znakiem rozpoznawczym są także obfite sałatki oraz kostarykańskie owoce.

Comida Tipica to ogólna nazwa smakowitych przekąsek dostępnych przeważnie w wyszukanych restauracjach. Ciekawie prezentuje się przykładowo picadillos, czyli danie z ziemniaków pokrojonych w kostkę z fasolą szparagową, drobno posiekanym mięsem, cebulą i kolendrą, które dodatkowo można dostać z gorącym naleśnikiem tortillas. Popularnym i bardzo typowym daniem dostępnym w wielu miejscach jest czarna fasola, ryż, cebula, czosnek, papryka i awokado (w wersji śniadaniowej z jajecznicą), zwane Gallo Pinto. Kostarykanie zasiadający w barach w porze lunchu zajadają się najczęściej mieszanką ryżu, fasoli, kapusty, smażonych bananów oraz wołowiny lub kurczaka, o nazwie casado luźno tłumaczonej jako „żonaty mężczyzna”. Jeżeli ktoś nie chce zaczynać dnia od nieznanych potraw zawsze może zamówić na śniadanie w hotelowej restauracji tosty, jajka na bekonie  lub sadzone, kawę oraz różne owoce.

W wielu potrawach można wyczuć mieszankę aromatycznych przypraw, które występują pod wspólną nazwą condimentos mixtos. Smaku dodaje przede wszystkim czosnek, pieprz, cebula, mąka kukurydziana, kolendra, papryka i sól. Niektórzy kucharze dla podkreślenia smaku dodają w dużych ilościach meksykańską odmianę papryki – jelapeno, która nie jest tak ostra i łagodnie komponuje się z daniem.

Jeżeli komuś nie straszne syte potrawy, powinien zainteresować się gulaszem z wołowiny, z mnóstwem warzyw i ryżu o nazwie olla de carne. Pożywna jest także zupa sopa negra, przygotowywana z czarnej fasoli, cebuli, kolendry i jajek na twardo. Większość hotelowych restauracji serwuje proste, ale smaczne dania: ryż z owocami morza – arroz con mariscos oraz ryż z kurczakiem – arroz con pollo. Z kolei turystom o mocnych żołądkach kucharze polecają doskonale przyrządzone flaczki (mondongo) oraz ozory wołowe (lengua). Uwadze takich smakoszy nie powinny ujść także słonina smażona ze skórą oraz wieprzowina duszona na wolnym ogniu. Dodatkiem do tego mogą być chrupiące, zielone plantany posiekane w plasterki i ozdobione purée z czarnej fasoli.

Zarówno w regionach nadmorskich, jak i centralnej części kraju, dostępne są przekąski bocas przypominające hiszpańskie tapas. Niewielki głód można zaspokoić surową, marynowaną rybą z cytrynowym sokiem (ceviche), duszonym mięsem w sosie pomidorowym (carne en salsa) czy smażonym kurczakiem. Przemierzając liczne stragany warto rozglądnąć się za dużymi, słodkowodnymi krewetkami langostonos.

Kostaryka może popisać się bogactwem owoców, które zalegają stertami na straganach i są bardzo często wykorzystywane do produkcji soków. Różnorodność tropikalnych owoców jest zadziwiająca, podobnie jak subtelność smaków wydobywających się z anona – owoców flaszowca o sercowatym kształcie, caimito – jabłka o gwiaździstym kształcie, gwajawy – surowej lub smażonej, mammee-sapota – owocu przyciągającego wzrok czerwonym miąższem, manzana rosa – najlepiej smakującego w przetworach, mombin – soczystego i pikantnego, jadanego na surowo, nances – aromatycznych owoców o intensywnym zapachu i żółtym kolorze, rambutan – drobnego owocu pokrytego kolcami czy sapodilla – najsmaczniejszych owoców tropikalnej Kostaryki. Natomiast do obiadu najlepiej zamówić pyszny sok tamarindo refresco przygotowany ze strąków tamaryndowca.

Historia kostarykańskiej kawy jest bardzo długa i powiązana z przybyszami z Francji, Hiszpanii i Portugalii, którzy sprowadzili aromatyczną roślinę z krajów arabskich. Kawa szybko stała się towarem eksportowym i osiągnęła na rynku międzynarodowym wysoką jakość. Najlepsze plantacje znajdują się na Mesecie Centralnej i przez wielu smakoszy traktowane są jako najznamienitsze na świecie. Bardzo często sadzonki kawy kwitną na biało i tworzą biały kobierzec kwiatów zwany „kostarykańskim śniegiem”.

Może wybór alkoholu w Kostaryce nie jest imponujący, jednak dla próby turyści mogą napić się lokalnych piw Imperial, Rock Ice, Pilsen, skosztować likieru kawowego Cafe Britt lub też zmierzyć się z wódką wyprodukowaną z trzciny cukrowej, zwaną guaro.

Obyczaje Kostaryki związane są ściśle z mieszkańcami kraju, którzy w wielu regionach różnią się pochodzeniem i karnacją, aczkolwiek określają siebie wspólną nazwą „Ticos”. Większość z nich jest pochodzenia hiszpańskiego, chociaż podróżując po różnych zakątkach można spotkać kostarykańskich Indian, którzy mieszkali tu na długo przed przybyciem Hiszpanów, imigrantów z Jamajki czy półkrwi Kostarykan będących potomkami przybyszów z Chin, mówiących na siebie „Chinos”. Takich grup społecznych i etnicznych jest znacznie więcej, więc jeżeli ktoś ma ochotę bliżej poznać ich specyfikę powinien zwracać uwagę z kim rozmawia i dopytać się czasami o szczegóły pochodzenia. Warto pamiętać, że „Ticos” mają umiarkowane poglądy polityczne, są dyskretni, odnoszą się do turystów z szacunkiem i bardzo często, z wrodzoną gracją używają zdrobnionego określenia un momentico, por favor – „proszę chwileńkę poczekać”. W większości prowincjonalnych miasteczek można zaobserwować, że rodzina pomimo wielu podziałów, jest jedną z najważniejszych instytucji, chociaż świat pędzi do przodu, a większość młodych ludzi chce jak najszybciej opuścić rodzinne domostwa na rzecz niezależnego życia w dużych miastach. Większa część społeczeństwa pochodzi od kupców handlujących na terenie kraju jeszcze w wieku XIX, dlatego też w wielu domach można natknąć się na tradycyjną służbę domową czy opiekunkę do dzieci. Większość mieszkańców kraju wyznaje katolicyzm i posługuje się językiem hiszpańskim, chociaż w wielu miejscach można porozumiewać się po angielsku. Chociaż Kostarykanie są niezwykle uprzejmi, do obcych najlepiej jest zwracać się „senior” i „seniora” i bez względu na swoje poglądy dobrze mówić o Kostaryce. Warto pamiętać, że w Kostaryce strój topless nie jest akceptowany i niemile widziane jest pojawianie się w stroju kąpielowym w miejscach publicznych.

Kostaryka dysponuje bogatą ofertą dla turystów, którzy oprócz wypoczynku lubią zrzucać zbędne kalorie. Centrum kraju docenią z pewnością biegacze, piechurzy i rowerzyści pokonujący niewysokie wzgórza. Aktywnie można spędzić czas w trakcie zdobywania licznych wulkanów, które oferują nie tylko piękne widoki, ale są także wymagającymi terenami trekkingowymi. Dla turystów poszukujących mocnych wrażeń lokalne agencje turystyczne organizują emocjonujące spływy górskimi rzekami. Najciekawsze tego typu miejsca można znaleźć w górach Cordillera Talamanca i Cordillera Central oraz w górnych odcinkach rzeki Sarapiqui (około 2,5 godz. od San Jose) spływającej na nizinę Heredia. Interesujący jest także górny odcinek rzeki Reventazon oraz często pojawiająca się w ofertach raftingu rzeka Pacuare. Bez problemu można także znaleźć pola golfowe, korty tenisowe i inne boiska sportowe nadające się do uprawiania sportów drużynowych.

Kiedy najlepiej wybrać się do San Jose?
Warto pamiętać, że w Kostaryce leżącej w strefie klimatu równikowego, występują dwie pory roku: deszczowa i sucha. W centrum kraju pora deszczowa trwa od maja do listopada, natomiast na urlop w Kostaryce turyści decydują się przeważnie w okresie pory suchej, czyli od grudnia do kwietnia, kiedy w Polsce trwa zima. Średnie temperatury roczne w San Jose oscylują w granicach 24°C i nawet w porze deszczowej przedpołudnia bywają słoneczne, co wykorzystują turyści liczący na pozasezonowe ceny. Temperatury przez cały rok są znacznie wyższe niż w Polsce, więc na dobrą sprawę Kostaryka jest kierunkiem całorocznym.

Jaka waluta obowiązuje w Kostaryce i jakie są orientacyjne ceny?
Walutą Kostaryki jest colon kostarykański (CRC), 1 colon = 100 centavos. Z racji tego, że Kostaryka nastawiona jest na turystykę, w hotelach, restauracjach, muzeach i parkach narodowych ceny są wyższe niż w Polsce.

Gdzie i jakie pamiątki kupić w San Jose?
Najczęściej poszukiwaną pamiątką z Kostaryki jest słynna kawa uchodząca ze jedną z najlepszych na świecie. Warto rozglądnąć się chociażby za marką Cafe Britt, która specjalizuje się również w produkcji pysznego likieru. Wśród turystów popularnością cieszą się także przedmioty i rzeźby z drewna, głównie z cedru, dębu i mahoniu, oraz wyroby skórzane (torby, portfele), naturalnie farbowane torby i ręcznie wyrabiana biżuteria.

W stolicy kraju można znaleźć wiele ciekawych pamiątek. Najlepiej udać się na Plaza de la Democracia i na główny rynek, gdzie zawsze ustawionych jest najwięcej straganów. Duży wybór towarów oferuje także Galeria Namu. Generalnie tam, gdzie są turyści, zawsze jest najwięcej sklepów.

Jaki czas obowiązuje w Kostaryce?
W Kostaryce polski czas cofamy o 7 godzin.

Jak poruszać się po San Jose?
Najpopularniejszym sposobem poruszania jest autobus, którym można dojechać prawie wszędzie, natomiast w dużych miastach najlepiej przemieszczać się stosunkowo tanimi taksówkami. Sieć kolejowa prawie nie istnieje, a przejazdy między San Jose a Heradią należy postrzegać jedynie w kontekście rekreacyjnym.

Wypożyczenie samochodu ma sens, jeżeli chce się na własną rękę zwiedzić poszczególne zakątki, chociaż należy pamiętać, że nie ma możliwość przekroczenia granic państwa wynajętym samochodem. Obowiązuje międzynarodowe prawo jazdy, a najlepiej jest wypożyczyć samochód z napędem na cztery koła, gdyż część tras turystycznych może przebiegać poza głównymi drogami. Drogi lokalne Kostaryki niestety nie są w najlepszym stanie.

Jakie są ograniczenia celne w Kostaryce?
Do Kostaryki można wwieźć 500 g tytoniu i 3 l wina lub wysokoprocentowego alkoholu. Zakazany jest przywóz żywności. Surowo zabroniony jest wywóz dzieł sztuki pochodzenia prekolumbijskiego oraz rzadkich okazów flory i fauny. Deklarowaną kwotę wwożonych pieniędzy należy wpisać do odpowiedniego formularza.

Jakie dokumenty potrzebne są w razie konieczności skorzystania z służby zdrowia w Kostaryce?
Na terenie Kostaryki nie ma obowiązku wykupienia ubezpieczeń osobowych ani komunikacyjnych. Turystom zaleca się jednak wykupienie w Polsce polisy od nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia u firm, które mają przedstawicielstwa uprawnione do działania w Ameryce Łacińskiej i współpracują z instytucjami kostarykańskimi. Takie ubezpieczenie można wykupić na miejscu, po przyjeździe, ale trzeba pamiętać, że stawki są dużo wyższe niż w kraju. Po skorzystaniu z usług medycznych należy poprosić o rachunek, który będzie podstawą do ubiegania się o zwrot poniesionych kosztów leczenia. Większość kompleksów hotelowych zapewnia opiekę lekarską i konsultacje z lekarzem. W nagłych przypadkach pierwsza pomoc udzielana w szpitalach jest bezpłatnie, niemniej tylko na poziomie podstawowym, dlatego warto skorzystać z ambulatoriów prywatnych.

Ze względu na inną florę bakteryjną należy starannie wybierać restauracje lub jadać w hotelach, przestrzegać podstawowych zasad higieny oraz zwracać uwagę na warunki w jakich przygotowuje się i przechowuje jedzenie. Turyści powinni pić wyłącznie wodę butelkowaną, ewentualnie gotowaną co najmniej 10 min.

Szczepienia ochronne nie są wymagane, niemniej istnieją zagrożenia sanitarno-epidemiologicznych, dlatego przed wyjazdem warto sprawdzić czy szczepienia nie są zalecane sezonowo i profilaktycznie zaszczepić się przed wskazanymi chorobami. Poszczególne zalecenia sanitarne pozwalające uniknąć zachorowania na różne choroby dostępne są na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Dokumentem uprawniającym do wjazdu i wyjazdu z Kostaryki jest paszport ważny przynajmniej 6 miesięcy. Od turystów nie jest wymagana wiza wjazdowa, niemniej przed wjazdem na terytorium państwa należy okazać bilet powrotny lub do dalszej podróży, uprawniający do przebywania na terenie kraju do 90 dni. Wymagana jest opłata lotniskowa. Nie ma obowiązku meldunkowego, niemniej na granicy należy wypełnić kwestionariusz migracyjny.

Szczegółowe i aktualne informacje można znaleźć na stronie MSZ: www.msz.gov.pl

Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w San José
Kostaryka, San Jose, San José, Curridabat, Granadilla Norte, # 710. Del Instituto de la Mujer (INAMU), 500 metros al Este.,
Tel.: 00(506) 2253-4646, 00(506) 2273-7978, 00(506) Tel. dyżurny: 00(506) 8382-0325
consuladopol@gmail.com